Classis Noord-Holland

Predikantentekort

Toen ik een kleine 30 jaar geleden predikant werd hing er een somber zwerk boven de kerk. Binnen een paar jaar – zo klonk het dreigend - zou er een predikantentekort aankomen. Alarm! Het bleek een hardnekkig verhaal, want in de jaren die volgden dook het regelmatig op.

Toch kwam dat tekort nooit. Want al ging er regelmatig een golf predikanten met emeritaat, even snel als het aanbod daalde de vraag. Gemeenten werden kleiner, predikantsformaties krompen. En zo bleef de zaak gedurig in evenwicht. Recent ging er echter opnieuw een alarm af. Tot 2030 gaat ruim 40% van alle predikanten met pensioen.

Dat is heel veel. Zeker als je erbij bedenkt dat er van onderaf weinig aangroei is. Er zijn immers niet veel jonge mensen die theologie gaan studeren. Tel daarbij op dat bij veel dienstdoende predikanten de mobiliteit een zorg is (partner heeft een baan, kinderen een school, er is een eigen huis), en je hebt een probleem.

Anders dan de afgelopen 30 jaar beginnen we het nu ook te merken. Twintig jaar geleden meldden zich voor een aantrekkelijke vacature (stad, fulltime, collega’s, pastorie) gemakkelijk 40 predikanten. Nu mag je met 6 in je handen knijpen. En sommige vacatures (periferie, parttime, geen collega) zijn zelfs helemaal niet vervulbaar.

Wat te doen? Allereerst: een toveroplossing bestaat niet. Er zijn geen bomen waar je dominees vanaf kunt schudden. Daarom liggen er pittige vragen bij de synode. Hoe kunnen we het ambt van predikant aantrekkelijk(er) maken? Zijn er mogelijkheden bij kerkelijke werkers? En kunnen emeriti een bijdrage leveren? Er wordt aan gewerkt.

Maar er ligt ook een verantwoordelijkheid bij de classis. Die kan gemeenten bij elkaar brengen. Steeds meer gemeenten beroepen immers parttime. En de aanstellingen worden steeds kleiner. Kunnen we als classis dus gemeenten bij elkaar brengen om een predikant te delen?

Daarom ligt er ook een grote verantwoordelijkheid bij gemeenten. Want als iedere gemeente solo een eigen predikant wil beroepen voor 33% of 40% loopt de zaak helemaal vast. Het ambt versnippert. Geen dominee kan nog een baan van fatsoenlijke omvang vinden. En met zo’n perspectief gaat er helemaal niemand meer theologie studeren.

We zullen dus de handen ineen moeten slaan. Want een toveroplossing is het niet, maar een predikant delen helpt wel. En daar is wil voor nodig. Moed om over je eigen grenzen heen te kijken of je samen iets kunt doen. Alarm slaan is misschien niet nodig. Maar de noodklok wil ik wel een flinke slinger geven. Bij deze.

Mocht daaraan behoefte bestaan, dan kunt u zonder toestemming de column overnemen in kerkblad of op website.